Iiwike iyali ya piti opolisi yelelo lyondolopa yoshilandopangelo oya teya po okandjugo hoka ka tungithwa po komukwashigwana [kopaumwene] molukanda lwoombashu moshikandjohogololo shaSamora Machel, nonande osha ningwa nelalakano lyokukwathela aakalimo momudhingoloko mboka haya iwathele pongalangala molwashoka kapu na okandjugo.
Mwene gwokandjugo hoka, Theresia Mungungu, oshiwike sha zi ko okwa popi kutya opolisi oya teya po okandjugo hoka a adhika owala opo e ka tungu po, nokwa li e ka tulitha po okukwathela aakwashigwana yomomudhingoloko molwashoka oya loloka onkalo yokwi iwathela miihwa nenge momilamba.
“Oomwedhi dha zi ko, ombashu yandje oya yahwa nokuteywa koombotsotso, naashoka osha thiminike ndje ndi tunge ekuma [lya fa ongandjo] meni lyombashu yandje opo ashike ndi kaleke po egameno lyi li hwepo,” osho a popi ngaaka.
“Oondhopi ndhoka dha hupu po, onda tokola ndi dhi tungithe po okandjugo, nonda li ndi wete ando tashi kala nawa opo ka kale taka longithwa kaakwashigwana yomomudhingoloko gwandje, molwashoka katu na okandjugo kaakwashigwana,” osho a popi ngaaka.
Mungungu okwa popi kutya kakele kokulongitha omilamba niihwa, aakwashigwana ohaya longitha wo ooplastika okwiiwathela.
“Esiku ndyoka kapwa okutungwa, omulumentu ngoka kwa li te ka tungu okwa dhengele ndje ongodhi, molwashoka megumbo kanda li mo ethimbo ndyoka. Onda pewa ndi popye nomunambelewa gwopolisi yoshilandopangelo nokwa tseyithile ndje kutya okandjugo hoka oka tungwa po shaali paveta, nonkene otaye ka teya po,” osho a hokolola ngaaka.
Ashike nando ongaaka, Mungungu okwa popi kutya oti iyutha nokutsa kumwe nehumokomeho kehe ndyoka elelo lyondolopa tali eta momudhingoloko gwawo.
Onkene okwa popi kutya okwa zimine okandjugo hoka ka teywe po ngele pamwe okaya moshipala omathaneko gokwe eta ehumokomeho ndyoka lyo odhekelwa momudhingoloko gwawo.
“Okwa li nda pyakudhukwa okuteya po okandjugo kandje ngele pamwe okali ta kayi moshipala omatheneko ngaashi gokutula po elandulathano lyomayakulo gomolukanda monakuyiwa, ashike [manga twa tega ehumokomeho] ando okandjugo hoka oka kala po ngaa take tu kwathele pakathimbo,” osho a popi ngaaka.
“Otwa kala tatu kondjitha muni e tu tungile po okandjugo muule woomvula dha piti, ndele ihaye tu pulakene, ashike ngashingeyi sho twa tokola okwi itulila po okandjugo ketu kutseyene, oye ya ye ka hanagule po,” osho a popi ngaaka.
Omasiku ga zi ko, mayola gwondolopa yaVenduka, Joseph Uapingene okwa popi kutya oshikandjohogololo shaSamora Machel osho shi na oombashu odhindji mOvenduka, nosha pumbwa okupewa omayakulo gaakwashigwana mbala ngaashi tashi vulika.
“Ompumbwe yomayakulo goshigwana molukanda lwoombashu lwaGoreangab otayi pumbwa okuyapukilwa meendelelo. Opo kuyandwe onkalo yanayipala, evi olya pumbwa okugandjwa tashi taliwa ko ongoshinima shomeendelelo opo ku vule okutungwa osikola yopetameko, osekundo, okapangelo osho wo oshitaasi shopolisi, omanga eindilo lyokulanda nenge okuthitha tali longekidhwa,” osho a popi ngaaka.
Kansela gwoshikandjohogololo shaSamora Machel, Nestor Kalola okwa koleke kutya okandjugo hoka oka teywa po shili kelelo lya muni gwaVenduka.
“Okwa li edhiladhilo ewanawa opo a tungithe po okandjugo, molwashoka ka kali owala ke oye awike, ashike okwa li ta ka longithwa kaantu ayehe momudhingoloko, molwashoka kapu na nande okandjugo ke li popepi,” osho kansela a popi ngaaka.
Kalola okwa popi kutya oku uvithwa nayi ketokolo lya ningwa kumuni opo ya teye po okandjugo hoka.
“Molwashoka kapu na okandjugo, aakalimo ohaye ki iwathela miihwa, naashoka ohashi tulitha oonkalamwenyo dhawo moshiponga ngaashi shomakwatwonkonga osho wo okuningilwa omiyonena dhilwe,” osho a popi ngaaka.
Kansela okwi indile opo ooveta dhimwe dhi talululwe opo aantu mboka ye li moonkalo dha yaga kegonga ya vule okukala haya kwathelwa pamukalo gu li nawa tagu vulika.
“Ooveta odha totwa po kaantu, onkene mboka ye dhi eta po naya kale haya tala kuuntu wopauntu uuna taye dhi tula miilonga,” osho a popi ngaaka.
“Elelo lyondolopa yaVenduka oli na aaniilonga osho wo ookansela, niinakugwanithwa yawo okukundathana naakwashigwana opo ya tale oompumbwe dhawo osho wo okutala nkene ye na okuhwepopeka oonkalo moka ye li,” osho kansela Kalola a gwedha po ngaaka.
Okwa popi kutya elelo lyondolopa yoshilandopangelo inali kala owala hali tege opo omashongo ga nyanyangidhe miikundaneki opo ye ga yapukile.
Omasiku ga zi ko onzonkundaneki ndjika oya kundaneke kombinga yaakalimo yomOvenduka ye li 100 yomolukanda lwoombashu lwaBabylon moshikandjohogololo shaTobias Hainyeko, haya longitha okandjugo kamwe.
“Kashi na nande uuyogoki ishewe okandjugo hoka iha ka opalekwa esiku kehe. Aanona yetu ohaya iwathele owala pongalangala, itaya vulu okulongitha okandjugo hoka ha ka longithwa kaakuluntu,” osho omukalimo Sara Sikerete (27) a popi ngaaka.
Omupopiliko gwondolopa yoshilandopangelo, ta kwathele Marcelline Murapo ina vula okutya ko sha, nokwa lombwele onzonkundaneki ndjika yi kwatathane nomupopiliko gwoshilandopangelo Lydia Amutenya, ngoka a popi kutya ota galuka neyamukulo.
Sigo oompaka mOvenduka omwa ndhindhilikwa oombashu dhi li 48 233 momalukanda goombashu, ano oombashu 3 394 moshikandjohogololo shaKhomasdal, oombashu 9 052 moshikandjohogololo shaMoses Garoëb, oombashu 14 546 moshikandjohogololo shaTobias Hainyeko osho wo oombashu 21 241 moshikandjohogololo shaSamora Machel.